Cięcie i formowanie roślin na bonsai
Bonsai
(jap. 盆栽 uprawa w płytkim naczyniu; bon – płaska taca, płytki pojemnik, naczynie; sai – uprawa; chiń. pénzāi (盆栽)) – sztuka miniaturyzowania drzew, krzewów lub roślin uprawianych w odpowiednio dobranych, płaskich naczyniach, donicach (np. ceramicznych). Efekt ten jest uzyskiwany poprzez specyficzne, starannie przycinanie, ograniczanie korzeni oraz pielęgnację uwzględniającą właściwości rośliny. W potocznym znaczeniu – zminiaturyzowane rośliny o sztucznie wymuszonym, płytkim systemie korzeniowym umieszczone w płaskim naczyniu.
Opis ogólny
Uzyskanie doskonałej formy bonsai to rezultat wieloletniej pielęgnacji, niekiedy kilku pokoleń ogrodników. Najbardziej cenione są z drzew długowiecznych, jak dęby, sosny, cisy, świerki, jałowce. Najmniej natomiast ceni się krótko żyjące gatunki roślin, jak np. topola.
W sztuce wyróżnia się liczne style, według których kształtowane jest drzewko, różniące się głównie kształtem pnia i pochyleniem do doniczki.
Drzewko nigdy nie jest „skończone” – jest ono żywą rośliną, wymagającą stałej pielęgnacji polegającej nie tylko na podlewaniu i nawożeniu, lecz również na dbaniu o skarłowaciały kształt rośliny poprzez używanie technik mechanicznych. Drzewko jest więc przycinane, pędy uszczykiwane, a gałęzie owijane drutem, aby zachowały nadany im kształt.
Bardzo często sztuce towarzyszą kompozycyjnie dodatkowe elementy np. drobne rośliny lub kamienie. Umiejętność tworzenia takich ekspozycji zyskała rangę osobnych dziedzin: kusamono i suiseki.
Są klasyfikowane w różny sposób i pod różnym kątem. Najbardziej ogólny podział jest następujący:
- shōhaku – tworzone z drzew iglastych, wiecznie zielonych;
- zōki – tworzone z drzew i krzewów liściastych, zmieniających kolory w zależności od pory roku;
- hana-mono – tworzone z roślin pozwalających na docenienie piękna kwiatów;
- mimono – tworzone z roślin ozdobnych, dających wizualny efekt swoimi owocami